Այս ամռան լավագույն
պարգևն արցախյան շրջագայություններս էին… բոլոր ճանապարհներն ինձ այս ամառ Արցախ տարան:
Հավաքում եմ ճամպրուկս,
հավաքում ինքս ինձ ու ճանապարհը ձգվում է լեռնային հրաշք: Չգիտեմ` ինչու Արցախում ավելի
հանգիստ եմ, չտեսնված խաղաղություն կա այնտեղ, երբեմն էլ վախեցնող: Մտածում ես, եթե
այդ երկնասլաց լեռների արանքում շշուկից բարձր խոսես, քեզ այնպես կարձագանքեն, որ գետինը
կդողա: Բերձորն է, նույն ինքը Լաչինը: Մի միջանցք, որ կարծես թոքերն անջատել էր մյուս
օրգաններից, իսկ այժմ այդ նույն միջանցքով թոքեր է մատակարարվում թթվածինը` գոյատևելու,
շնչահեղձությունից փրկվելուց հետո առաջացած վերքերը բուժելու համար:
Գլուխս հենել եմ պատուհանին ու նոր տնկված ծառերի
շարքում փորձում եմ գտնել իմ տնկած ծառը, իմ ծառն Արցախում` այնտեղ ապրելու, այնտեղ
լինելու իրավունքի ծառը… չեմ գտնում, լավ չեմ մտապահել: Ափսոս, իրավունքի ծառը թարմացնել
է պետք ևս մեկով:
Հասնում ենք: Երկու
ճանապարհ` վերևինը Շուշի է տանում, ներքևինը` Ստեփանակերտ: Ուղղությունը Ստեփանակերտ,
Շուշին կսպասի, Շուշին սպասել գիտի:
Հանգիստ է ամեն ինչ:
Ստեփանակերտում ամեն ինչ յուրօրինակ է, եթե լարեք հոտառությունը, ապա հաստատ կզգաք`
այնտեղից նորի ու հնի խառնուրդի հոտ է գալիս: Հրապարակից ու զբոսայգուց այն կողմ հինն
իրեն միանգամից է հիշեցնում… Բայց Ստեփանակերտն ավելի սիրուն ու նոր է Շուշի գնացող
ճանապարհից….Սպիտակ ու գիշերային լույսերի մեջ թաղված քաղաքը հրաշք է, հրաշք ոտքերիդ
տակ:
Իսկ դեպի վերև Շուշին
է բարձրանում: Երբեմնի աշխույժ քաղաքում այժմ աշխույժություն շատ քիչ կնկատես: Շուշին ապրում է Սուրբ Ղազանչեցոցի զանգերի ու զինծառայողների
ձայնով: Այդ երկուսն իրար հետ անպարտելի են դարձնում նրան: Վաստակած հաղթանակից հետո
Շուշին դեռ վերականգնում է ուժերը, սպիանում են վերքերը, փորձում է հեռացնել դրոշմը`
պատերազմի թողած դրոշմը:
Դեպի եկեղեցի գնացող
ճանապարհին կից` ձախ կողմում Վազգեն Սարգսյանն է հանգիստ թիկնած: Լեռներում հարսանիքից
հետո հանգստանում է` աչքը պահելով անցնող-դառնողի վրա: «Ղարաբաղն իմ կակաչն է, կարմիր
է, բայց սև ունի սրտում»: Սա հասկանում ես հենց Շուշիում:
Շարժվում եմ առաջ աջ ու ձախ նայելով, փոքրիկներն են շատացել… կամ միայն այդ այգում նրանց կտեսնես… ոլորվող ճանապարհով առաջ եմ գնում:
Ես գտել եմ իմ Շուշին,
ես գտել եմ իմ ամենամեծ ձեռքբերումը: Խաղաղ եմ: Մթնում է, քաղաքի վրա նստած մռայլությունը
հատուկենտ տեղերում առկայծող լույսերն են խախտում… իսկ բլրին դարձյալ հանգիստ է: Ասում
են` Շուշիում երեկոները միշտ սառն է լինում….Շուշիում երեկոները ջերմ էին կամ ինձ էր
այդպես թվում:
Այստեղ կարող ես փակել
աչքերդ ու երազել, քեզ չեն խանգարի, կարող ես լացել, արցունքներիդ համար բարկացող չի
լինի: Այսքանով հանդերձ Շուշին իր ներսում պարտվողներին չի սիրում, դու պիտի հաղթես`
թեկուզ ինքդ քեզ….
Շուշիում մեզնից յուրաքանչյուրի
հոգում ինչ-որ «Շուշի» կա` հավատի ու հույսի,
այնտեղից դուրս այդ հավատն ու հույսը պահելը շատ դժվար է…
Ինձ մոտ չստացվեց,
ես այն կորցրի…
Բոլոր նկարներն արվել են Շուշիում
